Kalendarium
1981 |
||
12 czerwca |
Na forum Komisji Prawa i Praworządności Konwersatorium „Doświadczenie i Przyszłość” zostaje przedstawiony pierwszy dokument zawierający założenia dotyczące odbudowy samorządu terytorialnego w Polsce - Samorząd terytorialny w zreformowanym ustroju gospodarczym PRL (autorzy Jerzy Regulski, Piotr Bury. Aleksandra Jewtuchowicz, Tadeusz Markowski). |
|
9 lipca |
Powstaje Społeczny Zespół Samorządów Terytorialnych i Instrumentów Polityki Przestrzennej pod przewodnictwem Jerzego Regulskiego, powiększony następnie o przedstawicieli Społecznego Komitetu Reformy Gospodarczej Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. |
|
wrzesień |
I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” przyjmuje uchwałę programową, która zawierała postulaty odbudowy samorządu pracowniczego i terytorialnego. |
|
październik
-grudzień |
Rozpoczyna się dyskusja w różnych środowiskach: · podczas seminarium Komisji Reformy Gospodarczej w Jadwisinie (21-23 października) i w Ojrzanowie (10-12 listopada), zorganizowanych przez Michała Kuleszę i Andrzeja Piekarę, · w Stowarzyszeniu Dziennikarzy Polskich (8 grudnia), zorganizowanym przez Stefana Bratkowskiego. |
|
grudzień |
Pod kierunkiem Jerzego Regulskiego powstaje Zakład Gospodarki Regionalnej w Instytucie Nauk Ekonomicznych PAN, który stanowił ośrodek prac badawczych nad samorządnością terytorialną. |
|
1982-1988 |
||
Prowadzone były wspólne badania Zakładu Gospodarki Regionalnej PAN, Zakładu Ekonomiki Rozwoju Miast Uniwersytetu Łódzkiego oraz zespołu Michała Kuleszy z Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. |
||
1983 |
||
9 marca |
Komisja Sejmowa otrzymuje stanowisko Episkopatu Polski w sprawie odbudowy samorządu. |
|
1987 |
||
maj |
Na zaproszenie Lecha Wałęsy dochodzi do pierwszego spotkania grupy intelektualistów. |
|
1988 |
||
15 grudnia |
Powstaje Komitet Obywatelski przy Lechu Wałęsie. Zostaje powołana do życia Komisja Samorządu Terytorialnego pod przewodnictwem Jerzego Regulskiego. |
|
1989 |
||
25 stycznia |
Komisja Samorządu Terytorialnego przyjmuje tezy programowe – „Kierunki rozwoju samorządów terytorialnych w Polsce” – jako podstawę do negocjacji przy „Okrągłym Stole”. |
|
21 lutego |
Dochodzi do pierwszego spotkania w ramach „Okrągłego Stołu” podzespołu do spraw stowarzyszeń i samorządu terytorialnego, podczas którego zostaje wydzielona Grupa Robocza do spraw samorządu terytorialnego pod przewodnictwem Jerzego Regulskiego i Wojciecha Sokolewicza. |
|
26 lutego
i 3 marca |
Kolejne posiedzenia Grupy Roboczej. |
|
4 marca |
Ostatnie posiedzenie Grupy Roboczej, na którym podpisano protokół rozbieżności, określający stanowiska obu stron. |
|
kwiecień |
Do programu wyborczego Komitetu Obywatelskiego zostaje wpisany postulat odtworzenia samorządu terytorialnego. |
|
4 czerwca |
Zwycięstwo „Solidarności” w wyborach parlamentarnych. |
|
29 lipca |
Powstaje senacka Komisja Samorządu Terytorialnego pod przewodnictwem Jerzego Regulskiego. |
|
29 lipca |
Uchwała Senatu o podjęciu inicjatywy ustawodawczej dotyczącej odbudowy samorządu terytorialnego. |
|
24 sierpnia |
Sejm powołuje Tadeusza Mazowieckie na Prezesa Rady Ministrów. |
|
12 września |
Expose Tadeusza Mazowieckiego w Sejmie „Rząd będzie intensywnie działał z Sejmem i Senatem w pracach nad stworzeniem prawnych i materialnych warunków uformowania samorządu terytorialnego, tak aby w krótszym niż to przewidziane czasie doprowadzić do wyborów samorządowych”. |
|
18 września |
Powstaje Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, powołana przez senatorów Andrzeja Celińskiego, Aleksandra Paszyńskiego, Jerzego Regulskiego, Jerzego Stępnia oraz posła Waleriana Pańko. |
|
25 września |
Powstaje Urząd Pełnomocnika Rządu do spraw Reformy Samorządu Terytorialnego Pełnomocnikiem zostaje Jerzy Regulski. Przewodnictwo Komisji w Senacie obejmuje Jerzy Stępień. |
|
październik 1989
-styczeń 1990 |
Prowadzone intensywne prace legislacyjne. |
|
29 grudnia |
Zmiana Konstytucji RP. Pojawia się zapis „Państwo Polskie gwarantuje samorządowi terytorialnemu udział w sprawowaniu władzy”. |
|
1990 |
||
19 stycznia |
Senat przyjmuje projekty ustaw: o samorządzie terytorialnym, o pracownikach samorządowych, o ordynacji wyborczej do organów gmin oraz o zmianach w Konstytucji. |
|
25 stycznia |
Pierwsze czytanie senackich projektów ustaw w Sejmie. |
|
26 lutego
i 27 lutego |
Premier Tadeusz Mazowiecki kieruje do Sejmu projekty: ustawy - przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym; ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej |
|
8 marca |
Sejm uchwala: zmiany w Konstytucji, ustawę o samorządzie terytorialnym i ordynację wyborczą do organów gmin. |
|
16 marca |
Senat nie zgłasza zastrzeżeń do żadnej z trzech ustaw samorządowych. |
|
17 marca |
Ukazuje się pierwszy numer tygodnika samorządowego „Wspólnota” pod redakcją Michała Kuleszy. |
|
19marca |
Jerzy Stępień rozpoczyna działalność jako Główny Komisarz Wyborczy. |
|
22 marca |
Sejm uchwala wniesioną przez Senat ustawę o pracownikach samorządowych oraz proponowaną przez rząd ustawę o terenowych organach rządowej administracji ogólnej. |
|
1 kwietnia |
Powstaje sieć delegatów wojewódzkich Pełnomocnika Rządu do spraw Reformy Samorządu Terytorialnego, zorganizowana przez zastępcę Pełnomocnika Jana Króla. |
|
10 maja |
Sejm uchwala ustawę – Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych. |
|
17 maja |
Sejm przyjmuje ustawę o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczegółowych między organy gmin a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw. |
|
18 maja |
Sejm przyjmuje ustawę o ustroju miasta stołecznego Warszawy. |
|
27maja |
Pierwsze wybory do rad gmin. |
|
25-26 lipca |
Przewodniczący wojewódzkich sejmików samorządowych powołują Krajowy Sejmik Samorządu Terytorialnego. |
|
3-4 sierpnia |
60 prezydentów miast na zebraniu w Elblągu powołuje Związek Miast Polskich. |
|
20 sierpnia |
Zebrani w Poznaniu przedstawiciele 25 miast z 7 województw (poznańskiego, kaliskiego, konińskiego, bydgoskiego, leszczyńskiego, pilskiego, zielonogórskiego) powołują Koło Prezydentów i Burmistrzów Miast Wielkopolskich, inicjując powstawanie regionalnych stowarzyszeń gminnych. |
|
28 sierpnia |
Rozpoczynają pracę rejonowe urzędy administracji rządowej. |
|
7 września |
Przedstawiciele sejmików występują z inicjatywą utworzenia Stowarzyszenia Gmin Mazowieckich. |
|
28września |
W Poznaniu przedstawiciele sejmików wojewódzkich powołują Krajowy Sejmik Samorządu Terytorialnego. Zostaje powołane do życia Podlaskie Stowarzyszenie Samorządowe. Ponad 70 gmin zgłosiło akces do Stowarzyszenia. |
|
29września |
W Kazimierzu Dolnym powstaje Unia Miasteczek Polskich. |
|
18-19 października |
Zjazd założycielski Unii Wielkopolan. |
|
25 listopada |
Rząd Tadeusza Mazowieckiego składa dymisję. |
|
14 grudnia |
Sejm przyjmuje dymisję rządu. Sejm uchwala ustawę o dochodach gmin i zasadach ich subwencjonowania. |
|
1991 |
||
5 stycznia |
Premier Jan Krzysztof Bielecki w swoim expose w Sejmie stwierdza potrzebę wzmocnienia samorządów gminnych. |
|
12 stycznia |
Sejm przyjmuje ustawę o podatkach i opłatach lokalnych Dotyczy ona podatków należnych w całości gminie. |
|
14 stycznia |
Powstaje Stowarzyszenie Gmin Mazowieckich. |
|
21 stycznia |
Jerzy Regulski zostaje odwołany z funkcji Pełnomocnika Rządu, a Jan Król z funkcji jego zastępcy. |
|
26 lutego |
Unia Miasteczek Polskich zostaje zarejestrowana jako stowarzyszenie gmin. |
|
15 marca |
Premier powołuje zespół pod kierunkiem Jerzego Sulimierskiego do opracowania koncepcji zmian w organizacji terytorialnej państwa. |
|
28 sierpnia |
Krajowy Sejmik Samorządu Terytorialnego postanawia zainicjować prace nad projektami ustaw powołujących powiat samorządowy. |
|
7 września |
Sejm uchwala ustawę o systemie oświaty, potwierdzającą znaczenie samorządu terytorialnego dla edukacji narodowej. |
|
11 października |
Sejm uchwala ustawę o referendum gminnym. |
|
1992 |
||
15 stycznia |
Prezes Rady Ministrów powołuje Zespół do spraw Reorganizacji Administracji Publicznej pod przewodnictwem senatora Jerzego Stępnia. |
|
4 marca |
Zespół do spraw Reorganizacji Administracji Publicznej ogłasza „Wstępne założenia przebudowy administracji publicznej”. |
|
24-27 marca |
Pierwsze spotkanie przedstawicieli samorządów lokalnych państw Europy Środkowej i Wschodniej, zorganizowane przez Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej i Uniwersytet Rutgersa w Krakowie. |
|
1 kwietnia |
Wchodzi w życie ustawa o dochodach gmin. |
|
15-14 kwietnia |
Konferencja Rady Europy „Decentralizacja i wzmocnienie autonomii lokalnej” w Krakowie. |
|
5 czerwca |
Sejm uchwala ustawę o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne. |
|
11-13 września |
I Ogólnopolska Konferencja Prezydentów, Burmistrzów i Wójtów Gmin Polskich. |
|
7 października |
Sejm uchwala ustawę o Regionalnych Izbach Obrachunkowych. |
|
13 października |
Powstaje Urząd Pełnomocnika Rządu do spraw Reformy Administracji Publicznej. Pełnomocnikiem zostaje Michał Kulesza. |
|
17 października |
Sejm uchwala ustawę o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (tzw. Mała Konstytucja). |
|
1993 |
||
23 stycznia |
Pierwsze czytanie ustawy o powiatach. Projekt zostaje skierowany do prac w komisji. |
|
27 stycznia |
Pełnomocnik Rządu do spraw Reformy Administracji Publicznej rozsyła ankietę do przewodniczących rad gmin i miast oraz prezydentów, burmistrzów i wójtów w sprawie przynależności gmin do powiatów. |
|
19 lutego |
Zjazd delegatów Związku Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej w Poznaniu, podczas którego dokonano wyboru władz Związku. Jerzy Regulski jako ambasador Polski przy Radzie Europy podpisuje w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej Europejską Kartę Samorządu Lokalnego. |
|
27 kwietnia |
Rada Ministrów przyjmuje kierunki reformy administracji publicznej. |
|
30 kwietnia |
II Ogólnopolska Konferencja Prezydentów, Burmistrzów i Wójtów Gmin Polskich. |
|
21 maja |
Premier Hanna Suchocka powołuje Komisję Wspólną Rządu i Środowisk Samorządowych - obecnie Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego. |
|
25 maja |
Rada Ministrów zajmuje pozytywne stanowisko wobec poselskiego projektu ustawy o samorządzie powiatowym. |
|
28maja |
Przedstawiciele 14związków i stowarzyszeń gmin powołują Federację Związków i Stowarzyszeń Gmin Polskich. |
|
7 czerwca |
W Urzędzie Rady Ministrów zostaje zaprezentowany projekt podziału powiatowego Polski. Przewiduje się 293 powiaty. |
|
16 czerwca |
I Kongres Samorządu Terytorialnego. |
|
26 lipca |
Sąd Wojewódzki w Poznaniu rejestruje Związek Miast Polskich jako stowarzyszenie gmin. |
|
27 października |
Premier Waldemar Pawlak wstrzymuje program pilotażowy, dotyczący przekazania kolejnych kompetencji dużym miastom. Prezydium Krajowego Sejmiku Samorządu Terytorialnego zwraca publicznie uwagę na zahamowanie reform. |
|
13 listopada |
Powstaje Liga Regionów powołana przez pięć organizacji regionalnych. |
|
22 listopada |
Wchodzi w życie Europejska Karta Samorządu Lokalnego. |
|
26 listopada |
III Ogólnopolska Konferencja Prezydentów, Burmistrzów i Wójtów. |
|
30 listopada |
Rząd odblokowuje wstrzymany miesiąc wcześniej program pilotażowy dla miast. |
|
1994 |
||
25 stycznia |
Rada Ministrów przyjmuje projekt ustawy o zmianie ustroju miasta Warszawy. |
|
luty |
Rozpoczynają się prace nad projektem ustawy o ustroju województwa, prowadzone przez niezależny zespół ekspertów Instytutu Spraw Publicznych pod przewodnictwem Jana Rokity. |
|
24 lutego |
Konwent prezydentów 46 miast pilotażowych krytykuje narzucone przez rząd warunki realizacji tego programu. |
|
11 marca |
Sejm uchwala nową, proporcjonalno-większościową ordynację wyborczą do rad gmin. |
|
12-14 kwietnia |
Konferencja podsumowująca 3-letni dorobek samorządów, zorganizowana w Krakowie przez Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej i Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji. |
|
18 kwietnia |
Do laski marszałkowskiej wpływa poselski projekt (UD) ustawy o samorządzie powiatowym. |
|
25 kwietnia |
Prezydent LechWałęsa odmawia podpisania nowej ordynacji do rad gmin, wprowadzającej system proporcjonalny w gminach powyżej 15 tys. mieszkańców. |
|
15 maja |
IV Ogólnopolska Konferencja Prezydentów, Burmistrzów i Wójtów oraz XVIII Sesja Zgromadzenia KSST domagają się odrzucenia w całości projektu ustawy o systemie oświaty. Michał Kulesza, Pełnomocnik Rządu do spraw Reformy Administracji Publicznej, podaje się do dymisji w proteście przeciwko polityce rządu. |
|
2 czerwca |
Konferencja na temat praw obywatela do samorządu, początkująca prace parlamentarzystów UW, SLD i PSL nad projektem rozdziału samorządowego w Konstytucji. |
|
10 czerwca |
Sejm przyjmuje ustawę o zamówieniach publicznych. |
|
19 czerwca |
Drugie wolne wybory samorządowe. |
|
13-20 sierpnia |
Rząd kieruje ankietę do przewodniczących rad gminnych z pytaniami dotyczącymi rozszerzenia kompetencji gmin i zasadności wprowadzenia powiatów, przy postawieniu alternatywy albo powiat, albo zwiększenie kompetencji gmin i województw. |
|
22 sierpnia |
Rada Ministrów wydaje rozporządzenie znoszące Urząd Pełnomocnika Rządu do spraw Reformy Administracji Publicznej oraz rozwiązujące istniejące Biuro. |
|
2 września |
Sejm przyjmuje ustawę o samorządowych kolegiach odwoławczych. |
|
25-27 listopada |
V Ogólnopolska Konferencja Prezydentów, Burmistrzów i Wójtów, podczas której zostają omówione projekty zapisów konstytucyjnych dotyczących samorządu terytorialnego. |
|
14 grudnia |
Około 400 prezydentów miast, burmistrzów, wójtów, radnych demonstruje przed Sejmem i URM przeciwko polityce rządu. |
|
1995 |
||
5 stycznia |
Sejm przyjmuje projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym. |
|
19 maja |
Uchwalona przez Sejm ustawa o obligacjach dopuszcza możliwość emitowania ich przez gminy. |
|
12 lipca |
Sejm przyjmuje ustawę o zadaniach dużych miast. |
|
30 sierpnia |
Sejm uchwala nowelizację ustawy o samorządzie terytorialnym. |
|
8 listopada |
Sejm uchwala ustawę o zakresie działania niektórych dużych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych. |
|
24 listopada |
Sejm uchwala zmiany w ustawie o finansowaniu gmin. |
|
24 listopada |
Ustawa o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych (tzw. ustawa o dużych miastach). |
|
1996 |
||
1 stycznia |
Gminy przejmują prowadzenie szkół podstawowych. |
|
27 czerwca |
Sejm uchwala pakiet ustaw dotyczących reformy centrum administracyjnego. Zadania związane z funkcjonowaniem administracji publicznej i współpracą z samorządem ma przejąć Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. |
|
5 lipca |
Sejm koryguje nowelizację ustawy o samorządzie terytorialnym w związku ze stwierdzeniem przez Trybunał Konstytucyjny jej niezgodności z Konstytucją. |
|
20 listopada |
Sejm uchwala ustawę o gospodarce komunalnej. |
|
1997 |
||
1 stycznia |
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przejmuje sprawy administracji i samorządu. Urząd Rady Ministrów ulega likwidacji. Rozpoczyna działalność Sądecka Miejska Strefa Usług Publicznych. |
|
16 stycznia |
Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego przyjmuje projekt nowej ustawy zasadniczej. |
|
10 marca |
Prezydent Aleksander Kwaśniewski zgłasza projekt ustawy wprowadzający bezpośrednie wybory wójtów i burmistrzów. |
|
1 kwietnia |
Zgromadzenie Narodowe przyjmuje w trzecim czytaniu nową Konstytucję. |
|
25 kwietnia |
Nowa Konstytucja zostaje zatwierdzona w powszechnym referendum. |
|
17 czerwca |
Zespół Instytutu Spraw Publicznych pod kierunkiem Jana Rokity prezentuje projekt ustawy o samorządowych władzach wojewódzkich i o administracji rządowej na tym szczeblu. |
|
20 września |
W wyborach parlamentarnych zwycięża Akcja Wyborcza Solidarność, która tworzy koalicyjny rząd z Unią Wolności. |
|
1998 |
||
5 czerwca |
Sejm uchwalił ustawy o samorządzie powiatowym oraz o samorządzie województwa. |
|
16 lipca |
Sejm uchwalił ustawę Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. |
|
11 października |
Wybory do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. |
|
1999 |
||
1 stycznia |
Weszły w życie ustawy o samorządzie powiatowym oraz o samorządzie województwa -wszedł w życie zasadniczy trójstopniowy podział terytorialny państwa. |
|
26 - 27 lutego |
Zebranie Założycielskie Związku Powiatów Polskich w Nowym Sączu. |
|
17 marca |
Sąd Okręgowy w Warszawie wpisał do rejestru stowarzyszenia pn. Związek Powiatów Polskich z siedzibą w Warszawie. |
|
2000 |
||
29 czerwca |
Ustanowienie dzień 27 maja Dniem Samorządu Terytorialnego - uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej na 10-lecie odrodzenia polskiego samorządu terytorialnego. |
|
2002 |
||
15 marca |
Sejm uchwalił ustawę o ustroju miasta stołecznego Warszawy. |
|
20 czerwca |
Sejm uchwalił ustawę o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta. |
|
25 czerwca |
Sąd Rejonowy dla Miasta St. Warszawy zarejestrował Związek Województw Rzeczypospolitej Polskiej. |
|
21 września |
I Zgromadzenie Ogólne Związku Województw Rzeczypospolitej Polskiej. |
|
27 października |
Wybory do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. |
|
2004 |
||
1 maja |
Przystąpienie Polski do UE. |
|
2005 |
||
6 maja |
Sejm uchwalił ustawę o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej. |
|
2006 |
||
12 listopada |
Wybory do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. |
|
2010 |
||
5 marca |
Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej dla uczczenia 20. rocznicy odrodzenia samorządu terytorialnego w Polsce. |
|
7 października |
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski inauguruje działalność Forum Debaty Publicznej „Samorząd terytorialny dla Polski”. |
|
21 listopada |
Wybory do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, Rady m.st. Warszawy i rad dzielnic m.st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. |
|
2011 |
||
5 stycznia |
Sejm uchwala ustawę - Kodeks wyborczy. |
|
21 listopada |
Rozporządzenie RM w sprawie utworzenia Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji . |
|
2013 |
||
30 sierpnia |
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski kieruje do Sejmu RP projekt ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego oraz o zmianie niektórych ustaw. |
|
2014 |
||
16 listopada |
Wybory do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw i rad dzielnic m.st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. |
|
2015 |
||
8 stycznia |
Prezydent Bronisław Komorowski kieruje do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks Wyborczy. |